Θεματική Ενότητα: Παιδεία-Εκπαίδευση

ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: σχεδιάγραμμα

ΟΡΙΣΜΟΣ: Το σύνολο των διαδικασιών με τις οποίες επιτυγχάνεται η πνευματική, ψυχική, κοινωνική και ηθική ολοκλήρωση του ανθρώπου.

ΦΟΡΕΙΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: Οικογένεια - Σχολείο – ΜΜΕ- Κοινωνικός περίγυρος- Πολιτεία κ.ά.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Ο θεσμός της πολιτείας που με συγκεκριμένη δομή, μέσα, κατευθύνσεις στοχεύει στην παροχή γνώσεων και εφοδίων στους νέους και στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

Στόχοι-Σημασία (ενδεικτικά):

Πνευματική καλλιέργεια-διεύρυνση πνευματικών οριζόντων

Παροχή γνώσεων- ανάπτυξη δεξιοτήτων

Καλλιέργεια κριτικής ικανότητας- απαλλαγή από άγνοια και προλήψεις

Ανάπτυξη δημοκρατικής συνείδησης και ηθικής υπόστασης του ατόμου

Μετάδοση αξιών και προτύπων συμπεριφοράς-ομαλή κοινωνικοποίηση

Επαγγελματικός προσανατολισμός

Προσθέστε τις δικές σας απόψεις

Προβλήματα (ενδεικτικά):

Απουσία υλικοτεχνικής υποδομής.

Μορφωτικές ανισότητες

Ελλιπής επαγγελματικός προσανατολισμός.

Αναντιστοιχία παρεχόμενης γνώσης και πραγματικών αναγκών της κοινωνίας - Παροχή αναχρονιστικής και παρωχημένης γνώσης- Περιορισμός κριτικής σκέψης.

Μηχανιστική μάθηση-Βαθμοθηρία, που προκαλεί άγχος και ανταγωνισμό.

Περιορισμός της αξιολόγησης του μαθητή στο βαθμό επίδοσης και αδιαφορία για τα λοιπά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του.

Δασκαλοκεντρισμός, απουσία ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Ελλιπής κατάρτιση εκπαιδευτικών (τόσο στην παιδαγωγική γνώση όσο και στην εξειδίκευση στο αντικείμενο της διδασκαλίας).

Μονόπλευρος προσανατολισμός του σχολείου σε εξωτερικούς στόχους (επιτυχία στις εξετάσεις, εξειδίκευση, επαγγελματική αποκατάσταση).

Προσθέστε τις δικές σας απόψεις

Προτάσεις (ενδεικτικά):

Βελτίωση υλικοτεχνικής υποδομής, για καλύτερη εμπέδωση της γνώσης (εποπτικά μέσα, ΤΠΕ)

Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής.

Απαλλαγή από τον στενά τεχνοκρατικό χαρακτήρα και υιοθέτηση ανθρωποκεντρικού προσανατολισμού.

Σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός, που θα επιτρέψει την ορθή/παραγωγική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και θα περιορίσει το φαινόμενο της πληθώρας των άνεργων επιστημόνων.

Παροχή ίσων ευκαιριών με τη σωστή λειτουργία της αντισταθμιστικής αγωγής, με στόχο την άμβλυνση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών ανισοτήτων.

Ανθρωπιστική παιδεία, που θα οδηγήσει τους νέους στην ανάπτυξη κοινωνικής και υγιούς πολιτικής συνείδησης- πίστης σε υψηλές αξίες και ιδανικά- πνεύματος οικουμενικής συνείδησης απαλλαγμένη από στερεότυπα - σωστού αισθητικού κριτηρίου.

Προσθέστε τις δικές σας απόψεις

Τεχνολογία και Εκπαίδευση

Ωφέλειες   (ενδεικτικά):

Εξοικείωση με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα

Ενίσχυση έρευνας-προσωπικής αναζήτησης της γνώσης

Καταπολέμηση της ανίας-ελκυστική εκπαιδευτική διαδικασία

Πρόσβαση σε τεράστιο όγκο πληροφοριών και γνώσεων

Τηλεκπαίδευση

Προσθέστε τις δικές σας απόψεις

Κίνδυνοι (ενδεικτικά):

Άμβλυνση κριτικής σκέψης

Απομάκρυνση από τα βιβλία και τον πνευματικό μόχθο

Εθισμός

 Περιορισμός γλωσσικής έκφρασης

Υποβάθμιση ρόλου δασκάλου

Αδυναμία εξατομικευμένης προσέγγισης

Προσθέστε τις δικές σας απόψεις

Προτάσεις (ενδεικτικά):

Λελογισμένη χρήση, αποφυγή υπερβολών

Κατάρτιση εκπαιδευτικών και σχεδιασμός κατάλληλων λογισμικών

Ενημέρωση σχετικά με τους κινδύνους

Προσθέστε τις δικές σας απόψεις

Κείμενο για περίληψη

Εχει µέλλον η Παιδεία µας;

Γ. Μπαμπινιώτη.

Στο ερώτηµα αν έχει µέλλον η Παιδεία µας µέσα στην οικονοµική κρίση που µαστίζει τη χώρα µας η απάντηση είναι απλή µαζί και τραγική: Αν δεν έχει µέλλον η Παιδεία µας, δεν έχει µέλλον και η χώρα µας. Finis Graeciae! Σπεύδω να πάρω θέση: Η Παιδεία µας έχει µέλλον υπό προϋποθέσεις· όχι χωρίς παιδευτικό όραµα και χωρίς πανεθνική προσπάθεια· όχι µε ηµίµετρα ή σπασµωδικά µέτρα· όχι µε βολέµατα και εφησυχασµό· όχι µε τεχνικές εφαρµογής εις βάρος τής ουσίας· όχι χωρίς διακοµµατική συναίνεση σε κοινούς στόχους και χωρίς µακροπρόθεσµες πολιτικές.

Η θέση την οποία υποστηρίζω είναι ότι στην πατρίδα µας – και όχι µόνον – έχουµε κατά καιρούς µεταρρυθµιστικές προσπάθειες στην Παιδεία µας που βασίζονται όχι στην ουσία τής Παιδείας αλλά στις τεχνικές εφαρµογής (ό,τι οι ξένοι αποκαλούν «technicalities»). Εξηγούµαι: Χρήσιµο είναι να προσδιορίσουµε την έκταση τής ύλης ή τον αριθµό των εξεταζοµένων µαθηµάτων. Χρήσιµο είναι να χρησιµοποιήσουµε τους διαδραστικούς πίνακες και την ψηφιακή τεχνολογία. Χρήσιµο είναι να επαναδιοργανώσουµε τη διοίκηση τής Εκπαίδευσης. Χρήσιµο είναι να εισαγάγουµε τις ερευνητικές εργασίες των µαθητών στο σχολείο. Χρήσιµο είναι να έχουµε µεγάλες σχολικές µονάδες µε όλες τις ειδικότητες των µαθηµάτων. Χρήσιµο είναι να µαθαίνουµε περισσότερες ξένες γλώσσες. Χρήσιµα είναι αδιαµφισβητήτως και πολλά άλλα από αυτά που έγιναν και γίνονται. Αλλά όλα µαζί αυτά και καθένα χωριστά δεν συνιστούν την ουσία τής Παιδείας. ∆εν καλύπτουν τους σκοπούς που πρέπει να επιδιώξει µια βαθύτερη, γνήσια και αποτελεσµατική Παιδεία.
Ποια θα ήταν, λοιπόν, µια Παιδεία ουσίας µε θεµελιώδεις παιδευτικούς σκοπούς; Φρονώ ότι θα ήταν µια Παιδεία που µορφώνει πολίτες υπεύθυνους, πολίτες σκεπτόµενους, πολίτες κοινωνικά ευαίσθητους, πολίτες καλλιεργηµένους, πολίτες µε αρχές, αξίες και ιδανικά, πολίτες µε ικανότητες, µε γνώσεις και αυτογνωσία. Ο,τι σχεδιάζεται και επιτελείται από το Νηπιαγωγείο µέχρι και την τρίτη Λυκείου θα πρέπει να υπηρετεί µια τέτοια µορφή Παιδείας. Αναφερόµαστε προφανώς στη Γενική Παιδεία, που πρέπει να προσφέρεται δωρεάν σε όλα τα ελληνόπουλα από τα πέντε χρόνια τους µέχρι τα δεκαοκτώ. Χωρίς ενδιάµεσες διαφοροποιήσεις, πέρα από µια ευρύτερη επιλογή µαθηµάτων που θα έδιναν διέξοδο στα ειδικά ενδιαφέροντα των µαθητών. ∆ιαφορετικοί, βεβαίως, είναι οι σκοποί τής τριτοβάθµιας εκπαίδευσης που συνδέεται εξ ορισµού µε εξειδικευµένες γνώσεις και επαγγελµατικές βλέψεις.

Μιλώντας για µια Παιδεία ουσίας αναφέροµαι σε µια ποιοτική Παιδεία, που θα διασφαλίζει, κατά προτεραιότητα, την κατάκτηση τής µητρικής γλώσσας και την εξοικείωση µε τη µαθηµατική σκέψη. Περαιτέρω, µια Παιδεία που θα εξασφαλίζει την κατοχή των «εθνικών µαθηµάτων» (ιστορίας, λογοτεχνίας, γεωγραφίας, θρησκευτικών) και την ουσιαστική οικείωση µε τις φυσικές επιστήµες (φυσική, χηµεία, βιολογία). Μια Παιδεία που θα οδηγεί εξ απαλών ονύχων στον κόσµο τού πολιτισµού (µουσικής, εικαστικών, θεάτρου, δηµιουργικής γραφής) και στην άσκηση τού σώµατος (φυσική αγωγή, αθλητισµός) σε όλα τα χρόνια των σπουδών. Η κατοχή µιας ξένης γλώσσας µέσα στη σχολική εκπαίδευση και η καλή γνώση και χρήση τής ψηφιακής τεχνολογίας πρέπει να συµπληρώνουν τα βασικά.

Ωστόσο, κυρίαρχα στοιχεία τής Παιδείας, διάχυτα σε όλα τα πεδία και τα επίπεδα τής εκπαίδευσης, πρέπει να είναι οι αρχές, οι αξίες και τα ιδανικά, ό,τι ανεβάζει τον άνθρωπο, ό,τι στηρίζει µια κοινωνία, ό,τι συνέχει έναν λαό. Οχι ως θεωρίες, ρητορισµοί και φανφάρες, αλλά ως στοιχεία που πηγάζουν µέσα από την ιστορία και την παράδοση τού τόπου, ως ιδέες, αρχές και πρότυπα ζωής που µπορούν να συγκινήσουν και να εµπνεύσουν. Αυτή η διάσταση τής Παιδείας ατόνησε (ή υπονοµεύτηκε;) µε το σκεπτικό ότι δήθεν αποτελεί χρηστοµάθεια ή ηθικολογία ή ξεπερασµένες συντηρητικές ιδέες εν ονόµατι ενός αβαθούς προοδευτισµού και σειράς ιδεολογηµάτων που κλόνισαν τελικά τα θεµέλια τής Παιδείας. Ετσι ένας ολόκληρος κόσµος νέων παιδιών βρέθηκαν χωρίς εσωτερικά στηρίγµατα και σηµεία αναφοράς, σε µια σύγχυση και αβεβαιότητα που τους γεννά πικρίες, επιθετικότητα και τους εκτρέπει στην αναζήτηση ξένων προτύπων που επιδεινώνουν την κατάσταση.

Τελικά, όσες αλλαγές κι αν επιχειρήσεις στην εκπαίδευση επιπολής και επιµέρους, δεν θα επιτύχεις ποτέ τον κύριο και µοναδικό στόχο: µια πραγµατική µόρφωση τής προσωπικότητας των νέων ανθρώπων, µια αληθινή καλλιέργεια, µια Παιδεία ουσίας, µια Παιδεία ποιοτικής ζωής, η οποία είναι δυνατόν να επιτευχθεί µε τους όρους που ανέφερα. Μια τέτοια Παιδεία µπορεί να λειτουργήσει ως µοχλός αφύπνισης, ως πηγή διαφωτισµού και ως µόνιµη ασφαλιστική δικλίδα για την αποφυγή στο µέλλον κάθε κρίσης, και τής οικονοµικής.

Να φτιάξετε ένα αντίστοιχο σχεδιάγραμμα για το Σχολικό Επαγγελματικό προσανατολισμό αξιοποιώντας στοιχεία του παρακάτω κειμένου.

Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός (θεωρητικές οριοθετήσεις: σημασιολογική προσέγγιση, περιεχόμενο και σκοποί)

του Βασίλη Πρασσά

(ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του ΕΑΠ)

Η έννοια του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ) είναι μεταγενέστερη της αντίστοιχης έννοιας του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και σύμφωνα με τον Μ. Κασσωτάκη (2002:54) υποδηλώνει «το σύνολο των διαδικασιών που πραγματοποιούνται κατά τρόπο οργανωμένο και συστηματικό από ειδικές υπηρεσίες και εξειδικευμένους επιστήμονες και στοχεύουν στο να βοηθήσουν τα ενδιαφερόμενα άτομα να πάρουν μόνα τους, τις πιο κατάλληλες γι’ αυτά αποφάσεις όσον αφορά στη σχολική, αρχικά, και την επαγγελματική αργότερα κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν, την είσοδό τους στην ενεργό ζωή, την προσαρμογή τους σ’ αυτήν και τις πιθανές μεταγενέστερες αλλαγές της επαγγελματικής τους δραστηριότητας».

Το περιεχόμενο και οι βασικές λειτουργίες που επιτελεί ο ΣΕΠ είναι της πληροφόρησης, της αυτογνωσίας, της άσκησης στη λήψη αποφάσεων και της μετάβασης. Η πληροφόρηση σχετίζεται με τη διαδικασία αναζήτησης, επεξεργασίας, αξιολόγησης και επιλογής του πληροφοριακού υλικού που αφορά τόσο στις ευκαιρίες για εκπαίδευση, σπουδές και κατάρτιση όσο και την εργασία, τα επαγγέλματα και την απασχόληση σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο (Δημητρόπουλος, 1991· Κάντας & Χαντζή, 1991· Κασσωτάκης, 1999). Η αυτογνωσία απεικονίζει τη «γνώση του εαυτού μας», των διάφορων δηλαδή πτυχών και εκφάνσεων της υπόστασής μας, προκειμένου να διαμορφώσουμε μια σαφή εικόνα για την προσωπικότητά μας, για τις δυνατότητες και δεξιότητές, για τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα μας, ώστε να προχωρήσουμε στη λήψη αποφάσεων με υπευθυνότητα και αυτοπεποίθηση (Δημητρόπουλος, 1991· Κασσωτάκης, 1999· Μαλικιώση-Λοΐζου, 1999). Η λήψη αποφάσεων αποτελεί το κομβικό σημείο, δεδομένου ότι περιγράφει τη σύνθετη εκείνη αναπτυξιακή διαδικασία, βάσει της οποίας το άτομο μαθαίνει να θέτει στόχους, να συλλέγει πληροφορίες, να εξετάσει τις εναλλακτικές λύσεις, να τις αξιολογεί και να επιλέγει την προσφορότερη λύση (Δημητρόπουλος, 1991 & Κασσωτάκης, 1999). Τέλος, η μετάβαση αντικατοπτρίζει τη διαδικασία ολικής ανάπτυξης του ατόμου που θα το βοηθήσει να αποδέχεται την αβεβαιότητα της σημερινής ρευστής και πολύπλοκης πραγματικότητας και να ετοιμάζεται κατάλληλα, έτσι ώστε να μπορεί και μόνο του να αναπτύξει δεξιότητες σε μια διαδικασία αυτομόρφωσης και «δια βίου» παιδείας και να περνά με επιτυχία τα ποικίλα μεταβατικά στάδια της ζωής του (Κοσμίδου-Hardy, 1996).    

Οι λειτουργίες αυτές καθορίζουν και τους στόχους του ΣΕΠ. Γενικότερα, ο ΣΕΠ, κατά τον Κωτσίκη (1998:228), «στοχεύει στην παροχή βοήθειας προς τους μαθητές κατά τα διάφορα στάδια της ανάπτυξής τους, ώστε να συνειδητοποιήσουν τις κλίσεις τους, να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι».

Μια πιο αναλυτική εικόνα για τους στόχους του ΣΕΠ δίνει ο Κασσωτάκης (2002:56-57), σύμφωνα με τον οποίο αποστολή της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού (όρος ο οποίος, κατά την άποψή του, εμπερικλείει τον όρο ΣΕΠ) είναι:

• Να βοηθά τα άτομα να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να συνειδητοποιήσουν τις ικανότητες και τις αδυναμίες τους και να καταλήξουν στην οριστικοποίηση ενός συστήματος αξιών, στο ξεκαθάρισμα των απαιτήσεών τους από τη ζωή, στην αποσαφήνιση των ενδιαφερόντων και των φιλοδοξιών τους, προϋποθέσεις απαραίτητες για μια ορθή επιλογή.
• Να διευκολύνει τα άτομα να γνωρίσουν όσο καλύτερα γίνεται τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται, προκειμένου να τις λάβουν υπόψη κατά την επιλογή σπουδών ή επαγγέλματος ή αλλαγής των κατευθύνσεων που έχουν ήδη επιλέξει.
• Να βοηθήσει τα άτομα να λαμβάνουν αποφάσεις για το μέλλον τους, έχοντας πλήρη συναίσθηση των συνεπειών που αυτές μπορούν να έχουν για τον εαυτό τους και για το κοινωνικό σύνολο.
• Να παρακολουθεί την εξέλιξη της υλοποίησης των αποφάσεων των ατόμων και να τα βοηθά, μέσα από τη διαδικασία της ανατροφοδότησης, να προβαίνουν σε αναγκαίες αναθεωρήσεις και αναπροσαρμογές.
• Να συμβάλλει στη μείωση της σχολικής αποτυχίας και σχολικής διαρροής, μέσω της υποβοήθησης για επιλογή σχολικών ή ακαδημαϊκών κατευθύνσεων που ανταποκρίνονται στις ικανότητες, τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις τους.
• Να αυξήσει την ικανοποίηση από την εργασία μέσα από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας, η οποία ανταποκρίνεται στις επιθυμίες-προσδοκίες των εργαζομένων.
• Να συμβάλλει στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού κάθε χώρας και στην αρμονική κατανομή του στους διάφορους τομείς της παραγωγικής δραστηριότητας, προλαμβάνοντας φαινόμενα υπερπροσφοράς ή έλλειψης εργατικού δυναμικού στους διάφορους τομείς της αγοράς εργασίας.
• Να μελετά και να ερευνά ζητήματα που σχετίζονται με την επαγγελματική ανάπτυξη του ανθρώπου, την αντίστοιχη διαπαιδαγώγησή του, την συμβουλευτική υποστήριξη και πληροφόρηση, τις εξελίξεις στο χώρο εργασίας, τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, την ικανοποίηση από την εργασία και ό,τι άλλο συνδέεται με αυτά.       

Τέλος, τους στόχους του ΣΕΠ οριοθετεί και η κεντρική-εθνική εκπαιδευτική πολιτική (ΥΠΕΠΘ, 2000 & ΟΕΔΒ, 2002), σύμφωνα με την οποία σκοπός του ΣΕΠ είναι να βοηθήσει τους μαθητές:

·         Να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν τα χαρακτηριστικά του εαυτού τους, τις συνθήκες ζωής τους, τις δυνατότητές τους, τις προτιμήσεις τους.

·         Να γνωρίσουν τον κόσμο της εργασίας.

·         Να μάθουν πώς να αναζητούν και να αξιολογούν πληροφορίες που τους αφορούν και τους ενδιαφέρουν.

·         Να ξεκαθαρίσουν και να θέσουν ρεαλιστικούς εκπαιδευτικούς και επαγγελματικούς στόχους.

·         Να μάθουν πώς να παίρνουν ρεαλιστικές αποφάσεις σχετικά με την εκπαιδευτική και κατά συνέπεια την επαγγελματική τους πορεία.

Έτσι, ο ΣΕΠ ανάγεται σε αναγκαία συνθήκη για τη λήψη ορθών αποφάσεων από τους μαθητές, δεδομένου ότι προϋποθέτει και διασφαλίζει την επαρκή πληροφόρηση για τις ευκαιρίες και τις προοπτικές που τους προσφέρονται στο εκπαιδευτικό και επαγγελματικό τομέα, την επισήμανση της σπουδαιότητας και των επιπτώσεων που συνεπάγεται η λήψη μιας τέτοιας απόφασης, καθώς και τη διαμόρφωση της αντίληψης περί ανάγκης ευελιξίας, αναθεώρησης και προσαρμογής των αρχικών αποφάσεων, όταν αυτές ανατρέπονται ή δυσχεραίνονται από τις αλλαγές και νέες συνθήκες που διαμορφώνονται (Κασσωτάκης, 1986 & Μαστοράκη, 2000).   

Για την επίτευξη αυτών των στόχων, και κυρίως της αυτογνωσίας και της άσκησης στη λήψη αποφάσεων, εφαρμόζεται ως μεθοδολογία η συμβουλευτική παρέμβαση, και μάλιστα στην πιο ανθρωπιστική της εκδοχή, η οποία θέλει τον ενδιαφερόμενο να αναζητεί μόνος του το δρόμο στο σχολείο ή στη ζωή με συμπαραστάτες τους καθηγητές του, το Σύμβουλο Προσανατολισμού και τα υπόλοιπα άτομα, που άμεσα ή έμμεσα εμπλέκονται στη ζωή του (Κασσωτάκης, 1999). Έτσι, ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις, εντάσσεται στο ευρύτερο πεδίο της Συμβουλευτικής (Counseling), της επιστημονικής δηλαδή βοήθειας και της οργανωμένης στήριξης που προσφέρεται στα άτομα, προκειμένου αυτά να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να αντιμετωπίζουν με επιτυχία τις δυσκολίες, να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τους άλλους και να νιώθουν ολοκληρωμένα στην καθημερινή τους ζωή (ΥΠΕΠΘ, 2000, ΟΕΔΒ, 2002). Κατά τον Δημητρόπουλο (1994:199) ως συμβουλευτική ορίζεται «η διαδικασία εκείνη κατά την οποία είτε κατά τρόπο ατομικό είτε κατά τρόπο ομαδικό ένας ειδικός, που υπό ορισμένες προϋποθέσεις λέγεται Σύμβουλος, συνεξετάζει με ένα άτομο θέματα ή προβλήματα που τον απασχολούν και διευκολύνει τη λύση τους». Βασικός της σκοπός είναι να βοηθήσει το άτομο να πετύχει μια εποικοδομητική αλλαγή στην προσωπικότητά του με κατεύθυνση προς τη συγκρότηση, τη μείωση εσωτερικών συγκρούσεων και τη χρησιμοποίηση περισσότερης ενέργειας για την ουσιαστική βελτίωση της ζωής του, καθώς και να ενθαρρύνει και να στηρίζει τον νέο στην προσπάθειά του να μάθει καλύτερα τον εαυτό του και να τον αναπτύσσει δημιουργικά δια βίου (Κοσμίδου-Hardy & Γαλανουδάκη, 1996). 

Υπό την έννοια αυτή ο ΣΕΠ αποκτά ευρύτερο σημασιολογικό και αξιολογικό περιεχόμενο, ξεπερνώντας τα όρια της απλής στήριξης στη διαδικασία επιλογής επαγγέλματος και εισχωρώντας στο βάθος της ουσίας των επιλογών και αποφάσεων στη ζωή του ανθρώπου, οι οποίες αναπόδραστα συνδέονται με διεργασίες προσωπικής ανάπτυξης και ολοκλήρωσης, δεδομένου ότι η είσοδος σε ένα επάγγελμα δεν είναι αποτέλεσμα μιας στιγμιαίας απόφασης, αλλά μιας μακροχρόνιας αναπτυξιακής διαδικασίας που συμβαδίζει με την ψυχολογική εξέλιξη του (Κατσανέβας, 2004).

Άλλα θέματα για συζήτηση και παραγωγή λόγου: Αναλφαβητισμός, μορφωτικές ανισότητες, τριτοβάθμια εκπαίδευση (κείμενο βιβλίου σελ. ), διά βίου εκπαίδευση, ρόλος δασκάλου, ανθρωπιστική παιδεία-τεχνοκρατική εκπαίδευση, σχολείο του παρελθόντος-σύγχρονο σχολείο, τηλεκπαίδευση, σχολικός εκφοβισμός κ.ά.