Ιστορία Α΄ Λυκείου: Αίγυπτος (σελ. 20-30)

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Η χώρα:

·        Αίγυπτος  ονομαζόταν το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής, το οποίο διαρρέεται από τον ποταμό Νείλο.

·        Ο Νείλος πλημμύριζε το καλοκαίρι και όταν έπεφτε η στάθμη των νερών, άφηνε πίσω της ένα παχύ στρώμα γόνιμης λάσπης.

·        Η χώρα ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη: στην Άνω (νότια) Αίγυπτο και στην Κάτω (βόρεια) Αίγυπτο

Η οικονομία:

·        Άμεσα συνδεδεμένη με τον ποταμό Νείλο.

·        Άρδευση χωραφιών και συντήρηση καναλιών: επίπονη και συνεχής εργασία.

·        Καλλιέργεια σιταριού, κριθαριού, οπωροφόρων, κηπευτικών κ.ά.

·        Κτηνοτροφία

·        Ψάρεμα

·        Μεγάλος αριθμός ειδικευμένων τεχνιτών: μεταλλουργοί, ξυλουργοί κ.ά.

·        Παροχή υπηρεσιών

·        Διοίκηση κράτους, ιερείς, γραφείς, επαγγελματίες στρατιωτικοί

Η κοινωνία:

·        Ο Φαραώ βρισκόταν στην κορυφή της κοινωνίας ως επίγειος θεός και ενσάρκωση του κράτους. Η εξουσία του ήταν απόλυτη.

·        Ακολουθούσαν οι ιερείς, οι ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι και οι γραφείς  (τάξη των ισχυρών).

·         Ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα με σημαντική θέση αποτελούσαν  οι επαγγελματίες στρατιωτικοί.

·         Η πλειοψηφία των Αιγυπτίων ήταν ελεύθεροι πολίτες (γεωργοί ή τεχνίτες).

·        Ιδιωτικοί και κρατικοί δούλοι.

·        Υπήρχε κάποια κοινωνική ευελιξία.

Η πολιτική οργάνωση:

·        Κυριαρχούσε η ιδέα της θεοποίησης του Φαραώ

·        Το κράτος είχε θεοκρατικό χαρακτήρα.

Η ιστορία:

·        Άγνωστη η καταγωγή των αρχαίων Αιγυπτίων, μάλλον λαοί διαφορετικής προέλευσης.

·        Αρχαίο Βασίλειο (περ. 3000-2000 π.Χ.) με πρωτεύουσα τη Μέμφιδα. Η χώρα επεκτείνεται, κατασκευάζονται σπουδαία οικοδομήματα

·        Το Μέσο Βασίλειο (περ. 2000-1540 π.Χ.) με πρωτεύουσα τη Θήβα στην άνω Αίγυπτο. Αρχικά αναδιοργάνωση, αλλά κατάκτηση από ασιατικό λαό, τους Υξώς

·        Το Νέο Βασίλειο (1540-1075 π.Χ.) με πρωτεύουσα τη Θήβα. Κυβέρνησαν σημαντικοί Φαραώ (Ακενατών, Ραμσής Β΄ κτλ.)

·        Κατά το 12ο αιώνα εισβάλλουν οι λαοί της θάλασσας και οι Αιγύπτιοι χάνουν τις ασιατικές τους κτήσεις.

·        11ο αι. π.Χ. το Νέο Βασίλειο βρίσκεται σε παρακμή.

Η ξένη κατάκτηση:

·        11ο αι. π.Χ. ως 7ο αι. π.Χ. η Αίγυπτος βρίσκεται κάτω από ασσυριακή κατοχή.

·        Πρώτο μισό του 7ου αι. π.Χ. αποτινάσσεται η ασσυριακή κυριαρχία, γίνεται Φαραώ ο Ψαμμήτιχος και ύστερα ο Νεκώ (6ος αι. π.Χ.). Ιδρύεται η ελληνική αποικία Ναύκρατις και το ελληνικό στοιχείο διεισδύει στην Αίγυπτο.

·        Το 525 π.Χ. η Αίγυπτος έγινε περσική επαρχία.

·        Το 333 π.Χ., μετά τη μάχη της Ισσού, ο Μ. Αλέξανδρος κατέλαβε τη χώρα

Η θρησκεία:

·        Αρχικά, κάθε πόλη είχε θεό-προστάτη.

·        Πολυθεΐα.

·        Παρουσίαζαν τους θεούς με ανθρώπινο σώμα και κεφάλι ζώου.

·        Δημοφιλείς θεοί: ο Ρα, η Ίσις, ο Ώρος, ο Όσιρις.

·        Πίστη στη μεταθανάτια ζωή: ταρίχευση σωμάτων και ταφή μαζί με διάφορα σκεύη.

·        Κατασκευή ταφικών μνημείων για τους Φαραώ και τους νεκρούς των ανώτερων τάξεων.

Η γραφή:

·        Ιερογλυφική γραφή, κάθε χαρακτήρας ήταν και ένα σύμβολο.

·        Δύσκολη γραφή, υπήρχε εξειδικευμένη ομάδα, οι γραφείς, οι οποίοι είχαν διοικητικά καθήκοντα.

·        Αποκρυπτογραφήθηκε το 1822 από το Γάλλο αιγυπτιολόγο Ι.Champollion, ο οποίος διάβασε τη στήλη της Ροζέτας, όπου το ίδιο κείμενο ήταν γραμμένο σε ιερογλυφικά, σε απλοποιημένα ιερογλυφικά και σε ελληνικά.

Τα γράμματα:

·        Τα κείμενα αναφέρονταν κυρίως στη δράση και τα κατορθώματα των Φαραώ

·        Λίγα κείμενα θρησκευτικού και λυρικού περιεχομένου ή λαϊκές διηγήσεις.

Οι επιστήμες:

·        Ανάπτυξη εμπειρικών αστρονομικών γνώσεων: καθιέρωση ημερολόγιου των 365 ημερών, χωρισμός έτους σε εβδομάδες και μήνες, προσδιορισμός ώρας με βάση την ηλιακή σκιά.

·         Ανάπτυξη γεωμετρίας για τη μέτρηση των καλλιεργήσιμων γαιών

·        Γνώσεις ανατομίας και ιατρικής (βοήθησε η ταρίχευση των σωμάτων)

Οι τέχνες:

·        Σκοπός των καλλιτεχνών ήταν να  προβάλλουν τη ζωή και τη δράση του Φαραώ. Κατασκευή επιβλητικών μνημείων. Χαρακτηριστικές είναι οι πυραμίδες, οι μεγάλοι ναοί στο Λούξορ και στο Καρνάκ.

·         Σπουδαία έργα μικρότερων διαστάσεων από ξύλο ή πέτρα και έργα μικροτεχνίας από μέταλλα, πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους.