Παραγωγή γραπτού λόγου

Παραγωγή γραπτού λόγου

Κατά την παραγωγή γραπτού λόγου προσέχουμε τα εξής:

·        Μελέτη- Διερεύνηση του θέματος: Προσεκτική ανάγνωση, ώστε να εντοπιστεί η κεντρική ιδέα και οι επιμέρους έννοιες και να γίνουν κατανοητά τα ζητούμενα.

·        Καταρτισμός σχεδιαγράμματος: Καταγραφή των βασικών αξόνων-κεντρικών ιδεών, συγκέντρωση υλικού και ομαδοποίησή του σε τομείς (π.χ. οικονομικός τομέας, κοινωνικός κτλ.)

·         Πρόλογος: Προσεγγίζουμε γενικά την κεντρική έννοια δίνοντας μία πρώτη εικόνα για το τι θα ακολουθήσει. Αποφεύγουμε τις τετριμμένες και κοινότοπες εκφράσεις και τις ακραίες και δογματικές διατυπώσεις. Δεν πλατειάζουμε.

·        Κύριο μέρος: Μεταβαίνουμε ομαλά στο κεντρικό μέρος της έκθεσής μας. Απαντάμε στα ζητούμενα με τη σειρά που διατυπώνονται στο θέμα αναπτύσσοντας επαρκώς τα επιχειρήματα που έχουμε καταγράψει στο σχεδιάγραμμα (τουλάχιστον τρία επιχειρήματα για κάθε ζητούμενο). Αναπτύσσουμε  ισόρροπα τα ζητούμενα και δε γράφουμε οτιδήποτε είναι σχετικό με την κεντρική έννοια αν δε σχετίζεται άμεσα με αυτά. Χρησιμοποιούμε διαρθρωτικές λέξεις και εκφράσεις για να συνδέσουμε τις περιόδους και τις παραγράφους, ενώ ανάμεσα στα δύο ζητούμενα παρεμβάλουμε μία μεταβατική παράγραφο, η οποία θα κλείνει το πρώτο και θα εισάγει ομαλά τον αναγνώστη στο δεύτερο.  Αποφεύγουμε τις επαναλήψεις και προσπαθούμε να προσεγγίζουμε το θέμα από πολλές πλευρές.

·        Επίλογος: Διατυπώνουμε τα συμπεράσματά μας, συνοψίζουμε. Αν το θέμα δε ζητάει τρόπους αντιμετώπισης και συνεπώς δεν τους έχουμε αναπτύξει στο κύριο μέρος, μπορούμε να κάνουμε μία σύντομη αναφορά εδώ.

·        Ο λόγος μας πρέπει να χαρακτηρίζεται από σαφήνεια και οι ιδέες να έχουν λογική αλληλουχία.

·        Προσοχή στην έκφραση, την ορθογραφία και την εικόνα του γραπτού.

                                      ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ

Το κείμενο που θα σας ζητηθεί να γράψετε εντάσσεται σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο επικοινωνίας και συνεπώς πρέπει να προσαρμόσετε το ύφος σας, ώστε να ταιριάζει στις εκάστοτε επικοινωνιακές περιστάσεις. Τα κειμενικά είδη που μπορεί να ζητηθούν είναι:

·        Επιστολή:

Το ύφος διαφοροποιείται ελαφρώς ανάλογα με τον αποδέκτη της επιστολής

Ø  Είναι πιο οικείο και άμεσο όταν ο αποδέκτης είναι κάποιο φιλικό πρόσωπο.

Ø  Είναι πιο τυπικό κι επίσημο όταν ο αποδέκτης είναι κάποιος φορέας εξουσίας,  «επίσημος» κτλ.

Πάντοτε όμως γράφουμε με σοβαρότητα και αντικειμενικότητα και αποφεύγουμε τη χρήση ιδιωμάτων του προφορικού λόγου (π.χ. «αργκό»). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το  α΄ και β΄ πρόσωπο (κυρίως στην αρχή και στο τέλος), αλλά να μη γίνει κατάχρηση, καθώς το γ΄ πρόσωπο προσδίδει σοβαρότητα και αντικειμενικότητα στο κείμενο.

Βάζουμε πάντοτε προσφώνηση (πάνω αριστερά): Αξιότιμε κύριε, κύριε δήμαρχε, αγαπητέ μου φίλε κτλ. (ανάλογα με τον αποδέκτη). Ο πρόλογος σ’ ένα τέτοιο κείμενο μπορεί να αφορά το σκοπό της επιστολής και να κάνει μια γενική αναφορά στον κεντρικό άξονα του θέματος. Το υπόλοιπο κείμενό μας ακολουθεί τη δομή και τις οδηγίες που είδαμε παραπάνω (πρόλογος/ κύριο μέρος/επίλογος. Δομή παραγράφου: θεματική περίοδος/λεπτομέρειες/κατακλείδα, προαιρετικά). Κλείνουμε με εκφράσεις όπως: Με εκτίμηση, με φιλικούς χαιρετισμούς κτλ. (ανάλογα με τον αποδέκτη).

·        Άρθρο: Προτάσσουμε έναν σύντομο, περιεκτικό αλλά ευρηματικό τίτλο, ο οποίος να κινεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να αφορά το σύνολο του θέματος. Γράφουμε σε γ΄ ενικό με σοβαρό και αντικειμενικό ύφος και με αναφορική λειτουργία της γλώσσας.  Στον πρόλογο αναφερόμαστε στο θέμα/γεγονός της επικαιρότητας που αποτέλεσε το έναυσμα του άρθρου. Στη συνέχεια αναπτύσσουμε το θέμα με τη δομή που αναφέρθηκε παραπάνω  (πρόλογος/ κύριο μέρος/επίλογος. Δομή παραγράφου: θεματική περίοδος/λεπτομέρειες/κατακλείδα, προαιρετικά).

·        Εισήγηση/Ομιλία: Εκφωνείται ενώπιον ακροατηρίου. Απαραίτητη η προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές, αγαπητοί συνδημότες, κυρίες και κύριοι (ανάλογα με τη σύνθεση του ακροατηρίου).  Το ύφος εδώ είναι πιο άμεσο και παραστατικό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένα σημεία το  α΄ και β΄ πρόσωπο (κυρίως στην αρχή και στο τέλος), αλλά να μη γίνει κατάχρηση, καθώς το γ΄ πρόσωπο προσδίδει σοβαρότητα και αντικειμενικότητα στο κείμενο. Στη συνέχεια αναπτύσσουμε το θέμα με τη δομή που αναφέρθηκε παραπάνω (πρόλογος/ κύριο μέρος/επίλογος. Δομή παραγράφου (θεματική περίοδος/λεπτομέρειες/κατακλείδα, προαιρετικά).

·        Δοκίμιο πειθούς: Προτάσσουμε σύντομο και περιεκτικό τίτλο. Το ύφος είναι επίσημο, σοβαρό και αντικειμενικό και γράφουμε σε γ΄ πρόσωπο. Η επιχειρηματολογία πρέπει να είναι πλούσια, ώστε να πείσει τους αναγνώστες. Ακολουθεί την κανονική δομή που περιγράψαμε παραπάνω (πρόλογος/ κύριο μέρος/επίλογος. Δομή παραγράφου (θεματική περίοδος/λεπτομέρειες/κατακλείδα, προαιρετικά).